آیا پرتاب ماهواره به فضا نقض قطعنامه 2231 شورای امنیت است؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ پرتاب ماهواره نور باعث شد تا ادعاهای حقوقی ای از سوی آمریکا اعلام شد از جمله اینکه مورگان اورتگاس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اظهار داشت که پرتاب ماهواره نور نقض قطعنامه 2231 شورای امنیت می باشد و واشنگتن می خواهد این موضوع را در شورای امنیت بررسی کند، در این یادداشت به این موضوع پرداختیم.

ماهواره نور به عنوان نخستین ماهواره نظامی جمهوری اسلامی ایران صبح دیروز چهارشنبه سوم اردیبهشت ماه از ماهواره بر قاصد در دو مرحله از کویر مرکزی ایران توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مدار ۴۲۵ کیلومتری زمین قرار گرفت. قرار گرفتن اولین ماهواره نظامی جمهوری اسلامی ایران در مدار زمین با فوریت بازتاب گسترده ای در رسانه های جهان و منطقه داشت و آن را نشانه و دستاورد بزرگی برای ایران خواندند.

در واکنش به این رویداد بزرگ ؛ مورگان اورتگاس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اظهار داشت که پرتاب ماهواره نور نقض قطعنامه 2231 شورای امنیت می باشد و واشنگتن می خواهد این موضوع را در شورای امنیت بررسی کند. اما سوال این پژوهش این است که آیا ارسال ماهواره نور توسط موشک قاصد به فضا توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مغایر با قطعنامه 2231 شورای امنیت است یا خیر؟

الزامات ارتقای توانمندی موشکی

جمهوری اسلامی ایران در یکی از مناطق آشوب زا و آنارشیک جهان واقع شده است که توسط دشمنان و رقبای خود به صورت پیوسته مورد تهدید قرار می گیرد. ایران در میان همسایگانی قرار گرفته است که در کنار استفاده آن ها از پیشرفته ترین تسلیحات نظامی؛ در حوزه نظامی هم میلیاردها دلار سرمایه گذاری می کنند. ایران همچنین بر خلاف همسایگانش نه تنها از چتر حمایتی قدرت های بزرگ برخوردار نیست بلکه عضو هیچ اتحادیه رسمی امنیتی و نظامی نمی باشد. یکی از مهم ترین عامل تهدید زا برای امنیت جمهوری اسلامی ایران، حضور سه کشور اتمی هند، پاکستان و رژیم صهیونیستی در مجاورت ما می باشد ، در حالی که ایران فاقد بازدارندگی هسته ای می باشد.

تجربه 8 سال رشادت جوانان و نبوغ فرماندهان ایرانی در جنگ تحمیلی این درس مهم را به سیاستمداران و تصمیم سازان کشور داد که برای تامین امنیت و تمامیت ارضی خود نباید به هیچ قدرت خارج از توانایی خود تکیه کنیم و این خوداتکایی امنیتی به بخش اصلی و تعیین کننده فرهنگ دفاعی ایران تبدیل شد که بر مبنای بازدارندگی تبیین می شود. بنابراین هر گونه اقدامی که باعث تخریب توانمندی موشکی ایران شود به معنای تسلیم ایران در مقابل تهدیدات متنوعی می باشد که پیامدهای غیرقابل جبرانی را برای کشور ایجاد خواهد کرد.

قطعنامه 2231

قطعنامه‌ی ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد بعد از انعقاد توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای ۱+۵ صادر شد و این توافق را ضمیمه خود کرد. یکی از مباحث چالشی که میان ایران و کشورهای غربی، به‌ویژه ایالات‌متحده آمریکا در مورد آن اختلاف‌نظر و تفسیر وجود دارد، تناقض یا عدم تناقض سیاست توسعه توان موشکی ایران با مفاد قطعنامه مزبور است. قدرت های غربی به رهبری ایالات متحده آمریکا بر این عقیده هستند که هستند ساخت و آزمایش موشک‌های بالستیک توسط ایران مطابق قطعنامه‌ی ۲۲۳۱ شورای امنیت، ممنوع شده است؛ درحالی‌که جمهوری اسلامی ایران محدودیت بیان‌شده در قطعنامه را شامل موشک‌های خود نمی‌داند.

اما در مورد این که آزمایش  موشک های بالستیک توسط جمهوری اسلامی ایران مغایر با قطعنامه 2231 شورای امنیت نیست سه استدلال مطرح می باشد:

الف) محدویت بر برنامه توسعه موشکی ایران و درخواست شورای امنیت از ایران در ارتباط با موشک های بالستیک نه در متن برجام ، نه در قطعنامه 2231 و ذیل ماده 41 سازمان ملل گنجانده نشده است و صرفا در بخش پیوست و ضمیمه قطعنامه آمده است.

ب) در قطعنامه مصوب 2231، به جای واژه « Decides» از عبارت « Calls upon» استفاده کرده است و به لحاظ فنی یک مطالبه غیرالزام آور می باشد. به واقع صرف بیان این تفسیر رسمی از قطعنامه 2231 عملا تمامی رزمایش های کشور موشکی ایران را از تیررس تحریم های سازمان ملل دور و شرایط را برای هر گونه بهره برداری از اهرم شورای امنیت ضد ایران را در پرونده توان موشکی از برخی بازیگران به خصوص ایالات متحده ، کشورهای اروپایی، رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی سلب خواهد کرد.

ج) موشک های ایران  فاقد طراحی لازم برای قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای باشند. ازآنجاکه ایران به دنبال استفاده از سلاح هسته‌ای نیست، موشک‌های ایرانی هم برای حمل سلاح هسته‌ای تولید نشده‌اند. در واقع موشک‌های تولید شده، برای کلاهک متعارف طراحی شده‌اند.

پرتاب ماهواره نور با موشک بالستیک قاصد

اگر به مسئله پرتاب ماهواره نور با خوانشی سیاسی و غیرحقوقی نگاه شود قطعا تهران به دلیل فشارهای ایالات متحده ، رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی با هجمه های سیاسی، دیپلماتیک و رسانه ای گسترده ای روبرو می شود. ولی در بعد حقوقی اگرچه موشک قاصد یک موشک بالستیک محسوب می شود اما این موشک برای حمل کلاهک اتمی مورد استفاده قرار نگرفته است بلکه از این موشک برای حمل ماهواره نور استفاده شده است بنابراین این امر نقض قطعنامه 2231 نیست.

در مجموع دولت ایالات متحده آمریکا در راستای راهبرد امنیتی سازی ایران با ارتباط سازی پرتاب ماهواره به فضا به نقض قطعنامه 2231 شورای امنیت، درصدد است از یک سو افکارعمومی را از وضعیت نابه سامان داخلی آمریکا به دلیل سومدیریت و ناتوانی در حل بحران کرونا منحرف کند و از سوی دیگر در ادامه سیاست فشار حداکثری خود همراه با تحمیل فشار اقتصادی گسترده بر مردم ایران؛ پروژه « ایران تهدیدی برای صلح و امنیت جهانی است» را تقویت کند. اما اقدام دیروز سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در پرتاب ماهواره نور توسط ماهواره بر قاصد تمام تلاش های کاخ سفید و به خصوص شخص دونالد ترامپ را به شکست کشانید.